Tahir Abbaslı: “İsa Qəmbər-Əli Kərimli siyasəti artıq özünü doğrultmur”
“Mən Türkiyə modelini oğurluq hesab edirəm”
Son günlərdə ölkədə və bölgədə baş vermiş siyasi proseslərlə bağlı suallarımızı Azərbaycan İslam Demokrat Partiyasının sədri Tahir Abbaslı cavablandırır.

-Qarşıdan gələn prezident seçkilərində başçılıq etdiyiniz partiya hansı taktikaya üstünlük verəcək?
-Bismiləhirrahmənirrahim.
Biz artıq səkkiz aydan çoxdur ki, demokratik qüvvələrin Məşvərət Məclisinin üzvüyük və vahid namizəd məsələsində on iki partiya ilə birlikdə eyni strateji xətti aparırıq. Hələ ki öz namizədimiz yoxdur. Bizə elə gəlir ki, ölkənin bu ictimai-siyasi vəziyyətində siyasi müxalifət düşərgəsində situasiya dəyişilməlidir. Yəni İsa Qəmbər-Əli Kərimli siyasəti artıq özünü doğrultmur. “Artıq” deyəndə, yəni bu iyirmi il ərzində yürüdülən yanlış siyasətin tərəfdarı deyilik. Belə ki cəmiyyəti bu seçkilərdə aktivləşdirmək və öz müqəddəratını həll etməsi üçün qərarlar qəbul etdirmək lazımdır. Cəmiyyətin özü bu siyasi proseslərdə yüklənməli və vəzifə borcunu yerinə yetirməlidir. Çünki bunu dünyada gedən siyasi proseslər diqtə edir. Fikrimizcə, hər bir fərdin və cəmiyyətin həyatını dəyişdirə bilmədilər. Bu baxımdan müxalifət düşərgəsində qərəzli siyasət yürüdülməməli və prezident seçkilərində elə bir vahid namizəd seçilməlidir ki, o, iqtidar-müxalifət düşərgəsinə düşmənçilik deyil, öz siyasəti ilə hər iki tərəfə qayğı nümayiş etdirməlidir. Çünki güc, qüdrət bəzən məsələləri həll etmir. Gələcəyi düşünmək üçün ciddi təfəkkür lazımdır. Biz molla təfəkkürlü təşkilat deyilik. İslam Demokrat Partiyası Azərbaycan qanunvericiliyinə, dövlətçiliyinə hörmətlə yanaşan partiyadır. Bizim siyasi fəaliyyətimizdə dövlətçilik əleyhinə heç nə ola bilməz.
Digər siyasi güclərə gəlincə, İctimai Palata cəmiyyətdə inam qazana bilmir. Çünki digər qüvvələrin, onların fikirlərini nəzərə almaq istəmir. Bu mənada İP formatındakı fəallaşma effekt vermir. Rəsul Quliyevin fəallaşması, bəzi açıqlamalar verməsi də effektli görünmür. Çünki bu fəallaşma da əlahiddə xarakter daşıyır. Cəmiyyətin deyil, bir qrupun marağına xidmət edir. Müxalifət daxilində baş verən fəallaşma daha çox parçalanmaya xidmət edir. Əvvəlki seçkilərdə olduğu kimi bu dəfə də mübarizə kapital üzərində qurulacaq. Fikirlərə, ideyalara yenə yer yoxdur. Hesab edirəm ki, kapitalın əsas, birinci dərəcəli rol oynadığı mübarizəyə cəmiyyəti qoşmaq mümkün deyil.
Müxalifət cəmiyyətin inamını qazana bilmədiyi kimi milli burjaziyanın da fikirlərində yəqinlik yarada bilməyib. Yəni yerli varlılar da müxalifət hakimiyyətə gələrsə, nə baş verəcəyini dəqiq bilmədiyindən bu düşərgəyə maliyyə dəstəyi göstərməkdən imtina edib. Hazırda hakimiyyətə olanı qorumağa daha çox üstünlük verir.
-Cəmiyyətdəki siyasi qüvvələrin bir-birinə qarşı nifrət aşılaması İslam əxlaqı baxımından nə dərəcədə məqbuldur?
-Son onilliklər ərzində ölkədə baş vermiş prosesləri xatırlayanda görürük ki, qəbul edilən qərarlar, atılan addımlar güzəşt və bağışlama ruhunda olmayıb, İslam əxlaqından bəhrələnmə olmayıb. Siyasilər bu əxlaqı yad bir düşüncə tərzi kimi qəbul ediblər. Yəni siyasilərin təkcə siyasətlə məşğul olması onları cəmiyyətdən ayırıb və onlar bu illəri itiriblər. Bu illərdə, heç olmasa, cəmiyyətin yükünü götürüb gələcək mənzilə aparmaq, onların dərd-sərinə qalmaq fərdlərin gücündə deyil. Bəzən görürsən ki, bu insanlar çoxluq təşkil edəndə özlərini qüdrət sahibi hesab edirlər. Amma bu baxımdan onların ciddi problemləri var. Bunu tarix də, İslam da xəbərdar edibdir. Lakin bizim siyasilər bu ibrətləri nəzərə almırlar. Ona görə də insanlar siyasi fəaliyyətlərində, hətta fərdi həyatlarında da ədalətli ola bilmirlər. Ədalət olmayanda da dediyiniz nifrət yarana bilir. Çünki insan istədiyi proqramı həyata keçirdəndə ədalətli olmalıdır. Bunu isə biz hələ ki görməmişik. Yəni nifrətin aradan qaldırılması üçün insanın özü konkret nümunə olmalıdır. Nümunələri isə bizə tarix və dinimiz öyrədib.
-Bu gün Azərbaycan siyasətində olan liderləri nə dərəcədə müsəlman hesab etmək olar?
-Cəmiyyətin qayğısına qalmalı olan insanlar gərək bu məsələdə özlərinə diqqət edələr. Mən bunu açıqlamalarımda da demişəm. Biz bilməliyik ki, hansı xalqı və hansı dəyərləri təmsil edirik. Biz bu dəyərlərə sahib çıxmalıyıq. Lakin təəssüflər olsun ki, bizdə sovet imperiyasından sonra meydanda olan siyasilərimizin əksəriyyəti bu məsələdə başdansovdu həyat tərzi keçirməklə, səthi siyasətlə məşğul olmaqla, müxalifət düşərgəsində intriqa yaratamaq cəhdləri ilə yadda qalırlar. Bu da qarşıdurmalara aparıb çıxardır. İnsanları irəli aparmaq üçün geniş ürək lazımdır ki, bütün narazı qüvvələri bir araya gətirsin. Hətta milli və dövlət maraqları, həbsdə olan silahdaşların azadlığından da önəmli olmalıdır. Problemi tək bu deyil. Müxalifət düşərgəsində ağsaqqalıq və birlik olmaması bir yana, xalq 20 ildi bir-birini təhqir edən, ələ salıb aşağılayan sonra isə heç nə olmamış kimi, bir yerdə olan və yenidən düşmən olan qüvvələrin arxasınca nə qədər getməlidir? Məgər müxalifətçilik bu dəstənin boyuna ölçülüb? İdeyası və ideologiyası olmayan insanların qapıları xalqın üzünə elə bağlanıb ki, dəstək üçün fikirləri olanlar belə onlara yaxın düşə bilmir. Əksinə, onları indiyə kimi gündəmdə saxlayan maddiyyat və ideya sahiblərinin əlində əsir qalmaqları faktı xalqı yorub və bezdirib.
-Mən sualımı daha konkret şəkildə qoyuram: siyasi liderlərin içində müsəlman görürsünüz?
-Müsəlman olmayan yoxdur... Söhbət ondan gedir ki, bu insanların çoxusunun fikir və düşüncələrində bunu görürük. Amma əməli baxımdan yüz faizli müsəlman yoxdur. Hətta əlli faiz daxilən müsəlman görsəydik, çox sevinərdik. Söhbət ondan gedir ki, bizim cəmiyyətdə dinimizə olan münasibətləri götürəndə heç kim bunu inkar etmir. Hətta dini ayinləri də icra eləmək istəyir. Amma bütövlükdə əməli işlərə gələndə ciddi problemlər müşahidə edirik.
-Türkiyədə iqtidarda olanların islamçılığı ilə İrandakıların islamçılığı arasında hansı fərqlər müşahidə olunur?
-Əvvəla, biz gərək situasiyanı dəyərləndirək. Türkiyədə hazırda hakimiyyətdə olanların baxışları hansı reallığa söykənir və İrandakılar nələrə iddialıdırlar? Əvvəlcə bunları araşdırmalıyıq. Proseslərin analizi bunu göstərir ki, indiki müsəlman ölkələri özbaşına deyil və kənar basqılardan, fikirlərdən qaça bilmədilər. Bununla belə, onlar öz missiyalarını çətinliklə olsa da, həyata keçirdirlər. Hazırda bir neçə ölkə var ki, bütünlükdə türk dünyası ilə əlaqələrin gərginləşməsində maraqlıdır. Bu sırada ilk yerlərdə duran dövlətlər İranla Ermənistandır. Bu dövlətlər bir-birlərinə xüsusi qayğı göstərir. Ermənistanı Azərbaycanla Türkiyəyə qarşı bir silah kimi yaradıblar və bundan məharətlə istifadə edirlər.
İndiki İranda olan dini hakimiyyəti biz ideal islam quruluşu kimi qəbul etmək fikrindən çox uzağıq. Onlar dünyadakı müsəlmanlar arasında yaranmış ziddiyyətləri aradan qaldırmaqda maraqlı olmadılar. Hətta bir sıra müsəlman dövlətlərinə qarşı qərəzli siyasət yürütməyə başladılar.
İranda gerçəkləşdirilən islamçılığın təməlində bütövlükdə millətçilik durur və əsil İslam dinini əks etdirmir. İslamın İran modelində daha çox insanların dinlə yüklənməsi ilə onların köləyə çevrilməsi marağı durur. İranda daha çox cəhd edilir ki, insanlar öz haqlarını tələb edə bilməsinlər. İran həm də Güney və Quzey Azərbaycan məsələsində də ciddi problemlər yaratmağa cəhd göstərir.
Amma Türkiyə modelində müasirlik çox güclüdür. Mən hətta Türkiyə modelini oğurluq hesab edirəm. Onlar Azərbaycanın milli ideologiyasını özəlləşdiriblər. Çünki bizim milli ideologiyamız çox dəyərlidir. Bunları deyərkən ötən əsrin əvvəlində irəli sürülmüş “Türkçülük, İslamçılıq və müasirlik” şüarını nəzərdə tuturam. Bu üç həqiqətin bir yerdə olması türklərə Avropanın çənəsinin altında, kifayət qədər problemləri olduğu bir dövrdə sərbəst və müstəqil siyasət yürüdə bilirlər.
Buna görə də biz öz milli ideologiyamızı dəyərləndirməli, ona gerçəkdən sahib çıxmalı və həyata keçirtməliyik.
Söhbətləşdi:Fərzuq Seyidbəyli