Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin “Embraer-190” təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə bağlı aparılan araşdırma ilə bağlı ilkin məlumatı yayıb.

"Unikal" Qazaxıstan mediasına istinadən əsas məqamları təqdim edir: 

25.12.2024-cü ildə yerli vaxtla saat 11:28-də (UTC 06:28) gün ərzində Embraer 190-100 təyyarəsi Aktau aerodromunun 11-ci uçuş-enmə zolağına eniş edərkən aviasiya qəzası baş verib.

IGW2 4K-AZ65, Azərbaycan Hava Yolları QSC-yə məxsusdur.

Təyyarə Bakı (UBBB) – Qroznı (URMG) marşrutu üzrə J2-8243 müntəzəm sərnişin reysini yerinə yetirirdi. Qroznı aerodromuna iki uğursuz eniş cəhdindən sonra,
ekipaj Bakıya qayıtmaq qərarına gəlib.

Sonra saat 05:13:31-də CVR-dən alınan qeydlərə görə, səs bumu qeydə alınıb və avtopilotun (RI "AUTO PILOT") və avtomatik tənzimləyicinin (RI "Throttle") söndürülməsi üçün səsli siqnal işə salınıb.

Dönüş əməliyyatı əsnasında saat 05.13.32-də təyyarənin əsas idarəetmə sistemləri sıradan çıxıb.

05:13:34 3-cü hidravlik sistemdə təzyiq 0 PSI-ə düşüb. 3-cü hidravlik sistemdə mayenin səviyyəsi 0%-ə düşüb. İdarəetmə səthləri sıfır vəziyyətində sabitlənib və uçuşun sonuna qədər bu vəziyyətdə qalıb.

05:13:36 Təyyarənin meydança trim sistemində nasazlıq qeydə alınıb.

05:13:39 FDR məlumatlarına görə, kabin təzyiqinin azaldılmasının başlanğıcı qeydə alınıb.

05:13:47 "HYD 2 LOW PRESS" siqnalı işə salınıb. 1-ci hidravlik sistemdə təzyiq 0 PSI-ə, maye səviyyəsi 0%-ə düşüb. 

05:14:58 CVR-ə görə, kapitan vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün domofon vasitəsilə kabin heyəti ilə əlaqə saxlayıb: “Salam, nə olub?” Stüardessa cavab verib: “2 oturacaq partladı. Mən....mmm... qalxa bilmirəm. Çünki sərnişinlər ayağa qalxıblar, mən onları oturduram”.

Sonra saat 05.42-də ekipaj Aktau alternativ hava limanında təcili eniş üçün yola davam etmək qərarına gəlib. 

Təyyarənin göyərtəsində 5 ekipaj üzvü və 62 sərnişin olub.

Aviasiya qəzası nəticəsində təyyarənin komandiri, ikinci pilot, baş stüardessa və 35 sərnişin (cəmi 38) həlak olub, 2 stüardessa və 27 sərnişin müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb. 

Yerin səthi ilə toqquşması nəticəsində təyyarə parçalanıb və qismən yanıb.

Təyyarənin qəzaya uğramasından bir neçə dəqiqə əvvəl

06:19:13 (FDR) görə səs siqnalı işə salındı.

06:22:20 ekipaj mexanizasiyanı birinci mövqeyə buraxmağa başladı

06:22:24 ekipaj şassisi buraxmağa başladı.

06:22:40 ekipaj mexanizasiyanı ikinci mövqeyə buraxmağa başladı

06:23:30 ekipaj mexanizasiyanı üçüncü mövqeyə buraxmağa başladı

06:24:52 (FDR) görə səs siqnalı işə salındı

06:25:25 (FDR) görə səs siqnalı işə salındı

06:27:58 Təyyarə 35 dərəcə sağdakı sahillə, "-5,8" dərəcə hündürlüyündə, konfiqurasiyada yerə çırpılıb:

- Üç mövqeyə qədər uzadılmış qapaqlar/çıraqlar;

- Şassi buraxıldı, qapılar açıqdır;

- Stabilizator

Hesabatda həmçinin 1, 2 və 3-cü hidravlik sistemlərə zərbədən əvvəl, ehtimal ki, təyyarənin komponentlərinə nüfuz edən xarici obyektlərin səbəb olduğu zədələrin dəlili olan fotoşəkillər və qrafik göstərilib.

İstintaq komissiyası təyyarə konstruksiyalarının zədələnməsi ilə bağlı ətraflı araşdırmalarını davam etdirir. Zədələnməmiş qalmış fraqmentlərə ilkin baxış zamanı gövdənin quyruq hissəsində, şaquli stabilizatorda və stabilizatorda, liftdə və sükanda müxtəlif ölçülü və formalı çoxlu sayda zədələr aşkar edilib.

Oxşar zədə təyyarənin sol mühərrikində və sol qanadında, həmçinin təyyarənin hissələri və komponentlərində də aşkar edilib.

Bəzi yerlərdə zədələr düzbucaqlı formadadır. Təyyarənin tam zədələnməsi xarici obyektlərin içəriyə daxil olmasını göstərir. Zədələrin çoxu kil və stabilizatorda olub. 

Qeyd edək ki, təhqiqatda təyyarənin tərtibatçısı və istehsalçısının (Embraer S.A., Empresa Brasileira de Aeronautica S.A.) və “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin nümayəndələri də iştirak ediblər.

Nuranə Abbasova