Rusiya prezidenti Vladimir Putin postsovet məkanında nüfuzunu itirməkdə davam edir. Əvvəllər Rusiyanın ən yaxın müttəfiqi olan Qazaxıstan son günlər ritorikasını dəyişib. Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayev dövlətin Rusiyanın Ukraynaya qarşı cinayətlərində iştirakdan imtina etdiyini göstərə biləcək bir sıra bəyanatlar verib.

"Unikal" xəbər verir ki, Sankt-Peterburq Beynəlxalq İqtisadi Forumu zamanı Qazaxıstan prezidenti  Donetsk və  Luqansk respublikalarını tanımadığını bəyan edib. Onun sözlərinə görə, BMT-nin “Millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə hüququ haqqında” Nizamnaməsinin prinsiplərinə əməl etsək, dünyada BMT-yə üzv olan 193 dövlət əvəzinə 500-600-dən çox dövlət peyda olacaq.

"Bu səbəbdən biz Tayvanı, Kosovonu, Cənubi Osetiyanı və Abxaziyanı tanımırıq. Və görünür, bu prinsip, fikrimizcə, Luqansk və Donetsk olan kvazidövlət ərazilərinə şamil olunacaq", - deyə Tokayev bildirib 

Putin Qazaxıstan prezidentinin bu sözlərinə  cavab verə bilməyib. 

Tokayev bundan əlavə “bütün keçmiş Sovet liderlərinin Ukraynanı tərk etdiyini” vurğulayıb:

"Bu ölkənin başına gələnlər, əlbəttə ki, çox üzücüdür. Biz daha çox xatırlayırıq: Sovet dövründə Ukrayna Sovet İttifaqının çörək səbəti, sənayeləşmiş respublika və nəhayət, Kremlin kadr tədarükçüsü idi". 

Qazaxıstan daha sonra dünya ölkələrini 2045-ci ilə qədər nüvə silahlarının tamamilə ləğvi üçün mərhələli plan hazırlamağa çağırıb. Qazaxıstan Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Muxtar Tleuberdinin sözlərinə görə, məhz Ukraynadakı vəziyyət sizi nüvə silahının qadağan edilməsi barədə düşünməyə vadar edir. O, hazırda nüvə zərbələri ehtimalı Soyuq Müharibə dövründəkindən xeyli yüksək olduğunu açıqlayıb.

"Biz bütün dövlətləri, o cümlədən nüvə dövlətlərini 2045-ci ilə qədər, BMT-nin 100 illiyinə qədər nüvə silahlarının tamamilə ləğvi üçün mərhələli plan hazırlamağa çağırırıq. Ukraynadakı hazırkı hərbi münaqişə, nüvə silahlarının qaytarılması ilə bağlı danışıqlar və nüvə silahının istifadəsinə dair qarşılıqlı təhdidlər bizi bəşəriyyətin kollektiv zəifliyi və bu ölümcül silahların qadağan edilməsi və aradan qaldırılmasının təcili ehtiyacı haqqında həmişəkindən daha çox düşünməyə vadar edir”, - o əlavə edib. 

İki ölkə arasında ictimai atışmalar bununla da bitməyib. Rusiya da qazax ritorikasının dəyişməsinə cavab verib və Novorossiysk limanı vasitəsilə Qazaxıstandan neft daşınmasını məhdudlaşdırıb. Bu, Qazaxıstan neftinin Avropaya nəqli üçün əsas marşrutdur. Kremlin bu cür hərəkətlərinə cavab olaraq Qazaxıstan öz ərazisində 1700 vaqon Rusiya kömürünün qarşısını alır.

Qeyd olunur ki, Rusiya Tokayevin Sankt-Peterburqdakı çıxışlarından sonra Qazaxıstan neftinin ixracına məhdudiyyətlər qoyub.

Belə görünür ki, Rusiya rəhbərliyinin aşağı rütbəlilərinə də Tokayevə və ölkəsinə təzyiq etmək əmri verilib. Belə ki, Dövlət Dumasının MDB işləri üzrə komitəsinin sədr müavini Konstantin Zatulin üstüörtülü şəkildə Qazaxıstanı Ukrayna ssenarisi üzrə Rusiyanın işğalı ilə hədələyib.

Gülayə Mecid