Azərbaycanın məşhur yazarına pul ittihamı
Azərbaycanın məşhur yazarına pul ittihamı

Yanvar ayının əvvəlində "elitar.az" saytında gənc yazar Ayxan Ayvazın "Seymur Baycan mənə pul atdı" sərlövhəli müsahibəsi yayımlanmışdı. Məlum müsahibədə tərcümə işində böyük pul olduğunu bildirən yazıçı-publisist Seymur Baycanın təklifi ilə Fransua Moraiakın "Qurbanlıq quzu" və Stefan Svayqın beş novellasını çevirdiyini, kitap çap edildikdən sonra mağazalara dağıdılmasında əziyyət çəkdiyini deyən gənc müəllif bildirmişdi-: "Seymur nəşriyyatda qalan kitabları götürdü. Taleyə bax ki, "Nida"çılar da tutuldu. Nə cüzi qonarar oldu, nə satış, nə reklam. Ala qarğa kimi qaldım ortada. Seymura neçə dəfə dedim, cəhənnəm, bircə status yaz kitab haqda, onu da mənə qıymadı. Bir sözlə, Seymur Baycan mənə pul atdı".
Müsahibədən sonra məsələni dərindən bilməyən insanlar tərəfindən ona təzyiqlər olduğunu iddia edən və Seymur Baycanın məsələyə aydınlıq gətirməli oduğunu, məlum kitabı təbliğ edəcəyəm dediyi halda bir status belə yazmadığını deyən gənc yazar Ayxan bununla bağlı ötən axşam "Facebook" səhifəsində də yazıb: "Ay camaat, söhbəti səhv başa düşüb üstümə gəlməyin. Burda söhbət Seymur Baycanın yaradıcılığından getmir. Seymurun kitaba olan həssaslığını da, yazıları ilə düşüncəsinə təsir etdiyi gəncləri də tanıyıram və demək istəyirəm ki, mən də eynən bu yoldayam. Əgər ortada kitab varsa, bu təbliğ olunmalı, oxuculara çatmalıdır. Seymur bəy də mənə bütün bunları edəcəyini demişdi. Ancaq o, bir status belə yazmadı. Ətrafında xeyli gənc var, Seymur isə onları bu işə cəlb etmədi. Onlar da kitabın varlığından xəbərsizdirlər. Başa düşün, Seymur bunu etməliydi, çünki mənim imkanlarım məhduddur. Ona görə mənə olan bu cür münasibəti anlaya bilmirəm. Nə etdim ki, Seymur Baycan mənə verdiyi sözə əməl eləmədi? Qardaş, ikimiz də kitabın oxunmağını istəmirik? Hanı kitab fədaisi idin, hanı hər şeyi özün edəcəkdin? Niyə bu məsələyə aydınlıq gətirmirsən? Susmaqla nə demək istəyirsən?"
"Qafqazinfo" son bir həftədə ədəbi saytlarda, manşet olan məsələylə bağlı bir neçə tanınmış yazardan münasibət öyrənib. Yazar Elnur Astanbəyli bildirib ki, onun tanıdığı Seymur heç bir halda pul atmaz: "Seymuru 10 ildi tanıyıram, bu gün olduğu yerə hansı mənəvi və maddi burulğanlardan çıxaraq gəldiyini bilirəm. Onu da bilirəm ki, öz həyat təcrübəsi ona özündən sonrakı istedadlı, işıqlı yaradıcı gəncliyə bacardığı dəstəyi göstərməyi öyrədib. Nə qədər gənc yazarın yetişməsində, zövqünün, dünyagörüşünün formalaşmasında misilsiz rol oynayıb. Yəni onun hansısa gəncin haqqını yeyəcəyini ağlımın ucundan belə keçirə bilmirəm. Ona görə də gənc yazar dostumuzun Seymur Baycana ittihamı mənim üçün gözlənilməzdir. Bu barədə sizdən eşitdikdən sonra Seymurla da danışdım, onun da öz əks-arqumentləri var. Ehtiyac duysa, onları Seymurun özü dilə gətirə bilər. Əgər dilə gətirmirsə, bu onun tərcihidir, görünür, özünü qətiyyən suçlu bilmir, Ona görə də bu ittihamdan narahat deyil. Konkret bu mübahisə ilə bağlı mənim fikrimə gəldikdə, düşünürəm ki, bu cür anlaşılmazlıqlar "çiy söhbət"in nəticəsidir. Əvvəldən dəqiq müəyyən edilməlidir ki, hər hansı kitabın redaktəsi, tərcüməsi, nə bilim, başqa işlərinə görə haqqını necə alacaqsan, yəni bu, qonorarmı olacaq, yoxsa satışdan gələn puldan payına düşənmi? Bu əvvəlcədən müəyyənləşdirilməli, necə deyərlər, şərt şumda kəsilməlidir ki, sonradan xırmanda yabalaşma olmasın. Əgər indi bir kitab tərcümə edilibsə, tərcüməçiyə də o kitabın satılıb pul gətirəcəyi, həmin puldan da haqqını alacağı vəd verilibsə, amma kitabın bədii və tərcümə keyfiyyəti yaxşı olduğu halda satılmırsa, burada "filankəs mənə pul atıb" demək yanlışdır, "pul atan" biri varsa o da kütlədir ki, min cür mənasız işə pul xərcləyə bilir, di gəl bir kitabı almağa qıymır, həmin kitaba çəkilən zəhmət qarşılıqsız qalır. Yox, əgər gənc yazar qardaşımız düşünürsə ki, mübahisə predmeti olan kitab yaxşıca satılıb, amma onun haqqı çatmayıb, bax öncə bu konkretliklə ortaya qoyulmalıdır, yalnız ondan sonra daha dəqiq, birbaşa danışa bilərik."
Başqa bir yazar Zamin Hacı isə məsələdən xəbərsiz olduğunu və münasibət bildirmək istəmədiyini deyib. Sədəcə onu qeyd edib ki, Seymur Baycanın tərcüməyə görə pul vədi hər hansı sənədlə təsdiqlənmirsə, heç nə etmək olmaz: "O, bir gənci aldadıbsa, düzgün iş görməyib. Amma yenə deyirəm onların ikisi arasında nə çapda söhbətin olduğunu mən bilmirəm."
Hikmət Carçılı Orhun