Türkiyə sularında Rusiya superyaxtaları ABŞ-la gərginliyi artırır. ABŞ-ın fikrincə, Rusiyanın Türkiyənin maliyyə sisteminə çıxışı potensial olaraq Qərbin sanksiyalarını sarsıdır.

"Unikal" xəbər verir ki, dünyanın ən böyük çarter yaxtası olan Flying Fox, keçən il Nyu-Yorkda keçirilən Met Gala-da iştirak etməyərək, Aralıq dənizində gəzinti və gəminin ən müasir imkanlarından həzz almaq üçün Beyonce və Jay-Zi-yə ev sahibliyi etmişdi. O vaxtdan bəri, dəyəri 3 milyon dollar olan 446 futluq Flying Fox superyaxtası rus oliqarxlarına qarşı beynəlxalq sanksiyalar siyahısındadır.

“Uçan tülkü”nün sahibinin rusiyalı oliqarx Dmitri Kamenşçik olduğu bildirilir.

Bununla belə, sanksiyalara məruz qalan rus oliqarxlarına məxsus və ya onlarla əlaqəsi olan bəzi superyaxtalar dünyanın limanlarında müsadirə edilib, Rusiyanın daha geniş sanksiyalarına məruz qalan Flying Fox və digər superyaxtalar isə sanksiyalar tətbiq etməyən yeganə NATO üzvü olan Türkiyədə təhlükəsiz sığınacaq tapıb.

Türkiyə sanksiyalara məruz qalan 32 yaxtaya ev sahibliyi edib.

Ümumilikdə, “New York Times”ın təhlilinə görə, son aylarda oliqarxlara və sanksiyaya məruz qalan təşkilatlara bağlı ən azı 32 yaxta Türkiyə sularında sığınacaq verib. Avqustun 19-da Xəzinədarlıq Departamenti bəyanat yayıb ki, Maliyyə Nazirinin müavini Uolli Adeyemo türk rəsmiyə ABŞ-ın rusların sanksiyalardan yayınmaq üçün Türkiyədən istifadə etməsindən narahat olduğunu deyib.

Üç gün sonra Adeyemo türk biznes qruplarına məktub göndərərək sanksiyalarla üzləşən Rusiya fiziki və ya qurumları ilə işlədikləri təqdirdə cəzalar barədə xəbərdarlıq etmişdi. O əlavə edib ki, Türkiyə bankları sanksiyaya məruz qalan Rusiya bankları ilə iş görsələr, onlar qlobal banklarla həyati əlaqələri və hətta ABŞ dollarına çıxışlarını itirmək riski ilə üzləşirlər.

Sentyabr ayında bir neçə türk bankı Visa və ya MasterCard-ın Rusiya ekvivalenti olan Mir ödəniş sistemini qəbul etməyi dayandırıb. Buna baxmayaraq, türk marinaları sanksiyaya məruz qalan ruslara və onların superyaxtalarına xidmət göstərməkdə davam edir.

İyun ayında Uçan Tülkü ABŞ tərəfindən "bloklanmış əmlak" adlandırıldı və onun idarəedici şirkəti Imperial Yachts da sanksiyaya məruz qaldı. Bununla belə, Uçan Tülkü ən azı may ayından bəri dəbdəbəli Göcek kurort şəhərindəki liman olan Port Azure-də dayanır.

Türkiyənin ilk "meqa yaxta marinası" olaraq istifadəyə verilən Port Azure, Türkiyənin ən böyük holdinqlərindən biri olan STFA tərəfindən ötən il istifadəyə verilib. Times-ın təhlilinə görə, marina keçən yay rus oliqarxlarına və ya sanksiyaya məruz qalmış şirkətlərə bağlı ən azı səkkiz yaxtaya ev sahibliyi edib.

Təhlillərə görə, Böyük Britaniya və Avropa İttifaqı tərəfindən sanksiyaya məruz qalan Abramoviçə məxsus və ya onunla əlaqəli dörd yaxta avqust ayında Türkiyədə olub.

“Xidmət göstərən şirkətlərə qarşı sanksiyalar tətbiq oluna bilər”

ABŞ Maliyyə Nazirliyi və Nyu-York FED-in keçmiş sanksiyalar rəsmisi Daniel Tannebaum deyib ki, Türkiyə hökuməti əməkdaşlıq etmək istəməsə belə, hətta ABŞ gəmiləri Türkiyə sularında olmasın abaxmayaraq ABŞ-ın Rusiya oliqarxlarına qarşı sanksiyalarını tətbiq etmək üçün əlində alətlər var.

Tannebaum, “Bir yol Türkiyədə oliqarxların yaxtalarına xidmət göstərən şirkətlərə (dənizçilər, iaşə şirkətləri və yanacaq şirkətləri) sanksiya tətbiq etmək olardı” deyə bilidrib. 

Belə olan halda təkcə rusiyalı yaxta sahibləri deyil, hazırda Türkiyənin ərazi sularında olan bir çox amerikalı yaxta sahibləri də bizneslərini başqa yerə aparmalı olacaqlar, bu şirkətlərlə iş görən banklar isə hədəfə çevrilməmək üçün hesablarını bağlaya bilərlər.

Superyaxtalar bölgədəki marinalar və digər bizneslər üçün mühüm gəlir mənbəyidir. Mənbələrə görə, aprel ayında Abramovic-in ən böyük yaxtası Eclipse Marmarisdə 1,66 milyon dollarlıq yanacaq haqqı ödəyib.

Gültəkin Ələsgər