Özbək diktatorunun qızı yarım milyardlıq varidata necə yiyələndi?

Qəddarlığı və korrupsionerliyi ilə ad çıxaran İslam Kərimovun qızı atasının yolu ilə gedir

Almaniyanın "Şpigel" jurnalının verdiyi xəbərə görə, Özbəkistan diktatoru İslam Kərimovun böyük qızı Gülnarənin varidatı 570 milyon dollar həcmində qiymətləndirilir.

"Şpigel"in "Personalar" bölməsində Gülnarə Kərimova barədə yazı yerləşdirilib. Yazıda "özbək diktatoru İslam Kərimovun gözəl qızı" adlandırılan Gülnarənin Harvard Universitetini bitirdiyi bildirilir, o, dəb dizaynerliyi və müğənniliklə məşğul olur.
Nəşrin yazdığına görə, İspaniyada səfir kimi çalışan bu xanımın vəzifəsi dünyada qeyri-demokratik seçkilərlə və qanlı Əndivan hadisələri ilə tanınan ölkəsinin imicini yaxşılaşdırmaqdır. O bu vəzifəni Özbəkistana Stinq kimi şou-biznes ulduzunu və əvvəllər tez-tez bir yerdə göründüyü futbolçu Kriştian Ronaldonu ölkəsinə gətirməklə reallaşdırır.
Gülnarə bütün bunları özünə rəva görə bilər, çünki İslam Kərimovun 40 yaşlı qızının varidatı 570 mln. dollardır.
Məlumdur ki, Kərimova bizneslə məşğul olmağa 2001-ci ildə əri, iki uşağının atası olan Mənsur Maqsudi ("Coca-Cola"nın Özbəkistan təmsilçisi) ilə ayrıldıqdan sonra başlayıb.
"Financial Times" qəzetinin məlumatına (2003) görə, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Şarca şəhərində "Revi Holdinq"ə Gülnarənin ilk pul köçürmələri 2002-ci ildən daxil olmağa başlayıb. Onlar "Uzdunrobit" mobil rabitə şirkətindən, "International Communications Group"dan, Özbəkistan hökumətindən, Çin "Huawei Technologies" şirkətindən daxil olur - sonuncu o zaman üçün böyük məbləğ - 1 mln. dollar köçürüb.
G.Kərimova təkcə telekommunikasiya sahəsində bizneslə kifayətlənmədi, "Financial Times"ın 2003-cü ilə dair məlumatlarına görə iri sənaye-xammal biznesini də ələ keçirməyə başladı.
BƏƏ-də qeydiyyatdan keçən "United International Group" (Uning) vasitəsilə prezident qızı "Kuvasaysement" şirkətinin aksiyalarının 44,5 faizini 172 853 dollara aldı.
Bu gün G.Kərimovanın bizneslə Yaxın Şərq şirkətlərinin vasitəsilə məşğul olmağa ehtiyacı yoxdur. O, əri ilə məhkəmə çəkişməsini yoluna qoyduqdan sonra (Maqsudi uşaqlarının oğurlanmasına görə onu ABŞ məhkəməsinə vermişdi) Avropanın qapıları onun üzünə açılıb.
O da bildirilir ki, Özbəkistan iqtisadiyyatının ən böyük əcnəbi sərmayədarı olan İsveçrənin "Zeromaks" şirkəti də Gülnarəyə məxsusdur.
"Zeromaks"ın öz məlumatlarına görə, 2007-ci ilin noyabrınadək Gülnarə Özbəkistan iqtisadiyyatına 370 mln. dollarlıq sərmayə qoyub. Bu gün bu şirkət energetika biznesində fəal iştirak edir, neft və qaz istehsalı ilə bağlı "Uzbekneftqaz"dan çoxlu sifariş alır və onun tenderlərində qalib gəlir. Bu şirkət qızıl, kənd təsərrüfatı, tekstil sənayesi və yük daşınması kimi xidmət sahəsinə cəlb olunub.
"Zeromaks"ın uğurunun ən böyük göstəricisi onun on il ərzində topladığı 570 mln. dollardır.
BBC-nin 2003-cü ildə yaydığı məlumata görə, Gülnarə Özbəkistanın xarici işlər naziri Sadik Safayevə ərə gedib. Toy prezidentin Daşkənd kənarındakı iqamətgahlarından birində məhdud dairədə keçirilib. Amma hələ o zaman Özbəkistanın Xarici İşlər Nazirliyi bu barədə məlumatları qətiyyətlə təkzib edib. Ümumiyyətlə, G.Kərimovanın şəxsi həyatı ilə bağlı çox söz-söhbət dolaşmaqdadır. Müxtəlif dövrlərdə onun müxtəlif biznesmenlər, rus maqnatları, Rotşildin nəslindən olan boks üzrə dünya çempionu Ruslan Çaqayev, futbolçu Ronaldo, aktyorlar Dmirtri Dyüjev, Vladimir Maşkov, modelyerlər Con Qalyano, Tom Ford, məşhur tenor Xulio İqlesiasla (o, Gülnarə ilə məşhur "Besame mucho" mahnısını ifa edib) belə, münasibətlərinin olduğu barədə şayiələr yayılıb.
On il ərizndə Gülnarə mənşəcə özbək olan, Əfqanıstandan Amerikaya mühacirət edən ABŞ vətəndaşı Mənsur Məqsudinin arvadı olub. "Coca-Cola" firmasında işləyən Maqsudi şirkətin özbək filialının rəhbəri oldu. Qadir qaynatası onu ölkənin "limonad kralı" etdi. Öz biznesi üçün irəliləmə imkanları əldə edən Maqsudi "Coca-Cola"nın əsas rəqiblərini - ilk növbədə, "PepsiCo"nu özbək bazarından çıxardı, əfsanəvi dərəcədə zənginləşdi (onun şəxsi varidatı 80 mln. dollar civarında qiymətləndirilirdi) və öz növbəsində, Özbəkistan iqtisadiyyatına 100 mln. dollar qoydu.
Bununla belə, Gülnarənin hazırda S.Sadayevlə münasibətlərinin hansı səviyyədə olmasından asılı olmayaraq, hazırda onun adı Kərimovun varisləri siyahısında çəkilir.
Məlum olduğu kimi, özbək prezidentinin oğlu yoxdur və onun ümidlərinin böyük bir qismi qızı ilə bağlıdır. O, ABŞ-da təhsil alıb, postsovet məkanında zəngin iş adamlarından biridir. XİN-də nazirin məsləhətçisi işləyib.
Amma 2001-ci ildə onlar boşandılar və Gülnarə ərinə xəbər vermədən iki uşağı ilə birgə Nyu-Cersi ştatını tərk etdi. Morristaunun şəhər məhkəməsi keçmiş ər-arvadın nikahının pozulması ilə bağlı qərar verdi və hakim uşaqların atasında qalmasını tələb etdi. Mənsur Maqsudi isə, bildirdi ki, onun Özbəkistandakı biznesi dondurulub, qohumlarımdan üç nəfər isə, həbs edilib. Hakim sahibkarlıq fəaliyyətinə qoyduğu bütün vəsaitin, Nyu-Cersidəki 2.5 mln. dollar qiyməti olan evin, "Leksus" və "Mersedes" avtomobillərinin, o cümlədən 3,2 mln. dollar pulun Mənsurda qalması barədə qərar çıxardı.
Adı Gülnarə Kərimova ilə birgə hallanan Sadiq Safayev isə, karyera qazanmış diplomatdır, bir neçə il Özbəkistanın ABŞ-dakı səfiri işləyib. Xarici işlər naziri vəzifəsinə onu prezident 2004-cü ilin mayında təyin edib. Bu vaxt artıq Safayevlə Kırimova arasında romantik münasibətlər yaranmışdı. Safayevlə Kərimovanın toyu barədə xəbərlər elə bir zamanda yayılmağa başladı ki, Daşkəndə artıq prezident Kərimovun səhhətinin pisləşməsi və onun siyasi varisi barədə məsələ müzakirə olunurdu. İslam Kərimovun hakimiyyətdən gedəcəyi təqdirdə varisi həm onun siyasi immunitetini, həm də Gülnarənin işgüzar maraqlarını təmin edə bilər. Qərb üçün Sadiq Safayev əlverişli namizəd ola bilər. Çünki o, Vaşinqtonda işləyəndən sonra Özbəkistanda ən açıq siyasi fiqur hesab olunur

Rəşad Əliyev