Unikal.org xalq şairi Fikrət Qoca ilə müsahibəni ixtisarla təqdim edir:

 

- Bir dəfə demişdiniz ki, bundan sonra bir qırx il də yaşayaram, amma cavanlığıma qayıtmaq istəmərəm.

- Hə. Mənim üçün çox ağırdır. Ümumiyyətlə indi də uşaqlara baxanda birdən nəfəsim çatışmır. Səhər tezdən durub qaranlıqda dərsə gedirlər. Müəllimləri dinləmək, tərbiyəli uşaq olmaq, hətta öskürməmək...

- Sizin uşaqlığınız ağır olub, yoxsa indiki uşaqların?

- İndi böyüklər ağıllanıb uşaqlara bir qədər sərbəstlik veriblər. Əvvəllər uşaqlar elə bil gestapo qarşısında idi. Hətta bəzi müəllimlər uşaqları döyürdü.

 

 

- Dəcəl uşaq olmusuz?

- O qədər də yox. Dəcəlliyim içimdə idi.

- Amma eşitdiyimə görə coşanda sizi saxlamaq çətindir.

- O bir az yuxarı yaşlarda olub.

- Yəqin indi elə olmazsız?

- İndi qoca kişiyəm. Bilirsən insanin bir müddətə kimi yaşıdları, zamanı ilə rəqabət dövrü olur. Məndə vəzifə rəqabəti olmayıb. Mənim işim elədir ki, vəzifə rəqabəti kömək eləmir. Hər kəs qazanında nə varsa onu çıxarıb qoyur. Ona görə bu sarıdan arxayın olmuşam. Amma gənclik vaxtında bir qızdan xoşun gəlir, qıza özünü göstərmək üçün bir az dalaşırsan.

- Qız üstündə çox dalaşmısız?

- Yox (gülür).

 

***

 

- Çox içirdiz?

- Cavanlıq idi də. Çox deyəndə bilirsən, yüz qram içirdik, beş yüz də üstünə qoyurdular.

- İndi də elədir. Yüz qram içirsən, deyirlər bir butulka içmişdi.

- Mənim üzümə danışıblar. Moskvadan gəlmişdim. Əmim oğlu məni qarşılamışdı, qatarda Ağdaşa gedirdik. Kupedə oturmuşduq, bir oğlan gəldi. Şən adam idi, hiss olunurdu ki, boşboğazdır. Xeyli danışdı. Sarı rəngə çalan bir araq vardı, nöyüt arağı deyirdik, bir manata, ya iki manata idi. Ondan da birini qoydu ortalığa. Səhər tezdən idi. Xəstəlik keçirənə qədər ömrüm boyu içmişəm, amma bu yaşıma kimi heç vaxt səhər içməmişəm. Yadıma gəlmir, içsəm də ürəyim ağzıma gələrdi.

 

 

- Hə, o şən oğlan nə elədi?

- Oturduq, vurduq. Dedi mən şairəm. Əmim oğlu istədi desin ki, mən də şairəm, ayağını dümsüklədim ki, dinmə. Yenə əmim oğlunun dili dinc durmadı, soruşdu, Fikrət Qocanı tanıyırsan? Pah. Dostumdu dedi, başladı gopa basmağa (gülür). O ta yuxu onu aparanacan Fikrət Qocadan danışdı, mən onunla nə qədər içmişəm, nələr eləmişəm. O danışdıqca mənim ürəyim bulanırdı.

 

 

- Fikrət müəllim, dünyanın bir çox inqilabçıları Ernesto Çe Qevara, Amilkar Kabral, Xose Risal, Li Vi Tom və başqaları haqqında poemalar yazmısız. Bunlar tapşırıq idi, yoxsa öz içinizdən gəlirdi?

- Xeyr. Bu ürəyimin tapşırığı idi. Bilirsən, mən nə deyəydim, deyəydim durun qalxaq Sovetə qarşı üsyan edək, azad xalq olaq? Bu başını divara vurmaq kimi idi. Amma Çe Qevara haqqında yazırdım. Kuba elə bizim ölkə boydadı, əhalisi də bizim qədərdi. Amma Amerikanın əlində idi. Doqquz adam inqilab elədi, Kubanı azad elədi. Mən də onu demək istəyirdim ki, bunu eləmək olar, yoxsa başıma hava gəlməmişdi ki.

***

 

 

- O dövrdən danışdıq yadıma düşdü. Əkrəm Əylisli ilə münasibətiniz necə idi?

- Biz dost olmuşuq. Beş il bir yerdə oxuyasan, qonşu otaqlarda qalasan, yeməyin-içməyin bir yerdə ola, ta dost olmayıb nə edəsən. Amma sonra ayrıldıq.

- Təəssüflənirsiz?

- Çox təəssüflənirəm. Əkrəm hər şeyə dözə bildi, şöhrətə dözə bilmədi.

- O da sizi və Anarı ittiham edir.

- Onun nə deməyi mənə maraqlı deyil. Əkrəm məni məndən yaxşı tanımır. Özüm özümü tanıyıram. Kimsə mənə dahi deyir, ona da inanmıram. Çünki özüm bilirəm nə boydayam.

- Azərbaycan poeziyasında özünüzü harda görürsüz?

- Öz evimdə, burda (gülür). O da sərgi deyil ki, özümüzə yer müəyyən edək. Hər kəsin öz yeri var.

- Fikrət müəllim, cavan vaxtı yazdığınız bir şeir var. Bu yaxında sosial şəbəkədə də paylaşdılar, tənqid elədilər ki, şair də belə şeir yazar?

Bahar gəlir,
Yarpaqlar dolmalıq olur,
Qızlar yeməli.
Evdə nə oturmusan, ay dəli!

- Cavan vaxtı yazmışam. Məndə həmişə yumoristik şeirlər olub. Hələ biri də var:

Deyirlər qocalanda
adamın ağlı çaşır...
Yalandı, lap ağ yalan.
Ağıllı yaşa dolub
bir az da ağıllaşır,
yaş ötdükcə axmaqlar
bir az da axmaqlaşır.

Yəni bu zarafatın içində həqiqəti deyirəm. Baharda adam girib evə oturar? Çıx, bax yarpaq o qədər gözəldi, yeməlidi.

- Qız da...

- Qız da yarpaq kimi.

- Deyirdilər Xalq şairinin yazdığı şeirə bax.

- Əvvəla 65-ci ildə mən xalq şairi deyildim, qızların da yeməli vaxtı idi (gülür).

 

 ***

 - Gənc şairləri oxuyursuz?

 


- Çox oxuyuram.

- Kimlərin adını çəkə bilərsiz?

- Vallah əksəriyyətini oxumuşam, əksəriyyətinə kömək etmişəm, şeirlərini çap etmişəm, haqqında uğurlu yol yazmışam. Ona görə adlarını çəkmək istəmirəm.

- Bir dəfə demişdiniz ki, Anar işdən çıxsa ondan qabaq özüm gedəcəm. Heç hərdən fikirləşirmisiz ki, yaş o yaş deyil, 80 yaşınız var, hər gün işə gəlib-getmək olmur. Anara nə əcəb demirsiz ki, bir əsrə yaxın ömür yaşamışıq, bəlkə bu vəzifəni də, AYB-ni cavanlara buraxaq gedək, xatirələrimizi yazaq, dincələk. Anara belə təklif eləmisizmi?

- Anara belə təklif eləməmişəm. 2014-cü ildə qurultayda fikirləşirdim, Anara da demişdim, sən olmasan, sədr başqası olsa çıxacam. Özü də mən cavanlığımda rəhbər işdə olmamışam. Həvəsim də olmayıb. Qurultayda Anar yenidən seçildi ,mənə də dedi mütləq qal. Getsəydim onu qoyub qaçmaq olardı. İkincisi mən getdim, Anar da getdi, kim oturacaq? O boyda Rusiyada Yazıçılar Birliyi parçalandı.

- Başa düşürəm, Yazıçılar Birliyinin təəssübünü çəkirsiz. Amma heç nə əbədi deyil. Sizin misal çəkdiyiniz Rusiyada Yevtuşenko gedib oturub Amerikada dincəlir özü üçün.

- Hərə bir cür yaşayır. Anara da deməyəcəm ki, gəl gedək.

 

 

- Anar nə qədər qalsa siz də qalacaqsız?

- Yox. Onu Allah verir, bax keçən il az qala işdən çıxmışdım, Allah qaytardı. İş mənə mane olan günü burdan çıxacam. Mən şeir yazmağı burda gördüyüm işlərdən vacib sayıram.